SỰ KHÁC BIỆT GIỮA HỖ TRỢ CHỐNG TÁI NGHIỆN CÁC CHẤT DẠNG THUỐC PHIỆN (OMH) BẰNG NALTREXONE VỚI THAY THẾ NGHIỆN CÁC CHẤT DẠNG THUỐC PHIỆN (OMH) BẰNG METHADONE
(Trung tâm Điều dưỡng & Cai nghiện Ma túy Thanh Đa biên soạn)
CHỐNG TÁI NGHIỆN MA TÚY NHÓM OMH BẰNG THUỐC NALTREXONE | THAY THẾ ĐIỀU TRỊ NGHIỆN NHÓM OMH BẰNG THUỐC METHADONE |
I. KHÁI QUÁT:
1. Naltrexone là chất đối kháng nhóm OMH. 2. Naltrexone được sử dụng để loại trừ cảm giác thèm nhớ ma túy nhóm OMH. 3. Naltrexone không gây nghiện. 4. Uống thuốc 3 lần / tuần. 5. Ngừng thuốc Naltrexone bệnh nhânkhông bị hội chứng cai. |
I. KHÁI QUÁT:
1. Methadone là chất đồng vận nhóm OMH 2. Methadone được sử dụng để thay thế khoái cảm của ma túy nhóm OMH. 3. Methadone là chất gây nghiện. 4. Uống thuốc mỗi ngày. 5. Ngừng thuốc Methadone bệnh nhân bị hội chứng cai. |
II. DƯỢC LỰC HỌC: - Naltrexone vào hệ thần kinh Trung ương bịt lỗ khóa các thụ thể µ, k, Δ, … ở các recepter của não, vô hiệu hóa các tác dụng gây nghiện của các chất nhóm OMH. | II. DƯỢC LỰC HỌC: - Methadone vào hệ thần kinh Trung ương tác động vào các thụ thể µ, k, Δ, … ở các recepter của não: tác dụng giảm đau, êm dịu, giảm hô hấp, giảm ho, gây khoái cảm nhưng yếu hơn nhóm OMH. |
III. DƯỢC ĐỘNG HỌC 1. Hấp thu: + Hấp thu nhanh qua đường uống + Nồng độ phân bổ trong huyết tương cao nhất 1 giờsau khi uống. 2. Phân bổ chuyển hóa: * Phân bổ trong các mô và huyết tương. * Chuyển hóa ở ganthành 6 β Naltrexone, chất chuyển hóa có tác dụng đối kháng nhóm OMH. *Thời gian bán hủycủa Naltrexone khoảng 4 giờ.Thời gian bán hủy của 6 βNaltrexone khoảng 10 giờ. 3. Thải trừ: Chủ yếu thải trừ qua thận,nước tiểu. | III. DƯỢC ĐỘNG HỌC 1. Hấp thu: + Hấp thu nhanh qua đường uống + Nồng độ phân bổ trong huyết tương cao nhất 3 - 4 giờ sau khi uống. 2. Phân bổ chuyển hóa: * Phân bổ trong các mô và huyết tương. * Chuyển hóa ở ganthông qua men Cytochrome P450, chất chuyển hóa không có tác dụng. * Thời gian bán hủycủa Methadone khoảng 24 giờ. 3. Thải trừ: Chủ yếu thải trừ qua thận, nước tiểu. |
IV.TÁC DỤNG KHÔNG MONG MUỐN: 1. Thường gặp: mất ngủ, lo âu, mệt mỏi, đau bụng, buồn nôn, tiêu chảy, đau đầu, đau cơ, chóng mặt, dễ kích thích, tăng tiết mồ hôi, cảm giác khát, chảy nước mũi, ăn không ngon… 2. Giai đoạn đầu: thường có một số tác dụng không mong muốn nhẹ và trung bình. Giảm dần theo thời gian, thường mất sau vài ngày đến vài tuần. |
IV. TÁC DỤNG KHÔNG MONG MUỐN: 1. Thường gặp: rối loạn giấc ngủ, buồn nôn, nôn, táo bón, khô miệng, tăng tiết mồ hôi, giãn mạch, gây ngứa, giữ nước, tăng cân, rối loạn kinh nguyệt, rối loạn chức năng tình dục… 2. Ít gặp các tác dụng không mong muốn. Tuy nhiên triệu chứng táo bón, rối loạn chức năng tình dục, tăng tiết mồ hôi vẫncó thể tồn tại trong quá trình điều trị. |
V. CHỈ ĐỊNH: Cho người đã cắt cơn và có nguyện vọng được sử dụng Naltrexone để hỗ trợ điều trị chống tái nghiện. 1. Những người mới nghiệnnhóm OMH đã được cắt cơn, giải độc. 2. Những người đã điều trị cắt cơn và được phục hồichức năng tâm lý xã hội. 3. Những người nghiện nhóm OMH đã được điều trị bằng liệu pháp Methadone có nguyện vọng chuyển sang điều trị hỗ trợ chống tái nghiện bằng thuốc Naltrexone (sau khi được cắt cơn từ 7 - 10 ngày) | V. CHỈ ĐỊNH: Cho những người nghiện ma túy nhóm OMH có nguyện vọngđược điều trị thuốc thay thế Methadone. 1. Những người nghiện ma túynhóm OMH một thời gian quá dài. 2. Những người đã cai nghiện nhiều lần nhưng thất bại. 3. Những người nghiện nhóm OMH đã được điều trị bằng liệu pháp Naltrexone nhưng thất bại nhiều lần. 4. Người nhiễm HIV giai đoạn cuối. 5. Phụ nữ nghiện nhóm OMH đang mang thai. 6. Ung thư 7. Có nhiều tiền án, tiền sự |
VI. CHỐNG CHỈ ĐỊNH: 1. Người bệnh quá mẫn cảm với thuốc, dị ứng với Naltrexone, tá dược của thuốc. 2. Người bệnh bị tổn thương gan nặng, viêm gan cấp. 3. Người bệnh đang trong giai đoạn cắt cơn giải độc ma túy nhóm OMH hoặc đang sử dụng các loại thuốc có chứa các chất nhóm OMH. 4. Người bệnh đang bị rối loạn tâm thần nặng. |
VI.CHỐNG CHỈ ĐỊNH:
1. Người bệnh quá mẫn cảmvới thuốc, dị ứng với Methadone, tá dược của thuốc. 2. Người bệnh bị tổn thương gan nặng, viêm gan cấp. 3. Người bệnh đang trong thời gian điều trị bằng thuốc đồng vận, đối vận, hoặc vừa đồng vận, vừa đối vận với ma túy nhóm OMH (LAAM, Naltrexone, Buprenophine….). 4. Người bệnh đang bị rối loạn tâm thần nặng. |
VII. THẬN TRỌNG: Thận trọng sử dụng Naltrexone cho những người đã cai nghiện các chất nhóm OMH gồm: 1. Người bệnh nghiện đồng thời nhiều loại ma túy. 2. Người bệnh bị bệnh tâm thần. 3. Người bệnh có tổn thương gan, thận. 4. Người bệnh là phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú. 5. Người bệnh nhiễm HIV giai đoạn cuối. 6. Người bệnh dưới 18 tuổi. |
VII. THẬN TRỌNG: Thận trọng sử dụng Methadone cho những người nghiện nhóm OMH gồm: 1. Người bệnh nghiện đồng thờinhiều loại ma túy. 2. Người bệnh bị bệnh tâm thần. 3. Người bệnh có tổn thương gan, thận. 4. Người bệnh có tiền sử sử dụng Naltrexone. 5. Người bệnh nghiện rượu 6. Người có bệnh mãn tính: hen, phế quản, suy thượng thận, suy giáp, phì đại tuyến tiền liệt, đái tháo đường. |
VIII. TƯƠNG TÁC THUỐC: 1.Không sử dụng Naltrexone với các thuốc có chứa các chất nhóm OMH vìnguy cơ ngộ độc các chất nhóm OMH do mất khả năng dung nạp. 2.Khôngsử dụng Naltrexonevới Thioridagine vì có nguy cơ gây ngủ gà, đờ đẫn, ngộ độc. |
VIII. TƯƠNG TÁC THUỐC:
1. Các thuốc kích thích men cytochrome P 450 của gan làmtăng chuyển hóa Methadone do đó làm giảm nồng độ Methadone trong máu. Các thuốc ức chế cytochrome P450 của gan làmgiảm chuyển hóa Methadone, do đó làm tăng nồng độ Methadone trong máu. 2. Một số thuốc kháng HIV(Neviropine, Efavirang) làmtăng chuyển hóa Methadone do dó làm giảm nồng độ Methadone trong máu. 3. Một số thuốc hướng thần nhưBenzodiazépine có thể làm tăngtác dụng của Methadone do đồng tác dụng. 4. Rượu đồng tác dụng với Methadone trên hệ hô hấp gây nguy cơ suy hô hấp. |
IX. THỜI GIAN ĐIỀU TRỊ: Phải duy trì ít nhất là 12 tháng. |
IX. THỜI GIAN ĐIỀU TRỊ: Thời gian điều trị tùy từng cá nhânkhông có điểm giới hạn, thậm chí có thể suốt đời. |
DÙ PHƯƠNG THỨC ĐIỀU TRỊ BẰNG THUỐC ĐỐI KHÁNG NALTREXONE HAY THUỐC THAY THẾ METHADONE THÌ BIỆN PHÁP TƯ VẤN – LIỆU PHÁP TÂM LÝ – LIỆU PHÁP GIÁO DỤC – LIỆU PHÁP XÃ HỘI LÀ RẤT QUAN TRỌNG. NẾU NGƯỜI CAI NGHIỆN CHỈ SỬ DỤNG ĐƠN THUẦN THUỐC NALTREXONE HOẶC METHADONE KẾT QUẢ SẼ HẠN CHẾ.