DIỄN BIẾN QUÁ TRÌNH TỪ THỬ ĐẾN NGHIỆN MA TÚY

Sử dụng các chất ma túy dẫn đến nhiều nguy cơ: tăng liều lượng và chuyển sang các chất ma túy mạnh hơn, rối loạn phát triển, thất bại trong hòa nhập xã hội, các tổn thương thể chất, tinh thần và dẫn đến cái chết. Nếu đối tượng bị gạt ra bên lề xã hội do sử dụng ma túy thì nguy cơ tổn thương về thể chất dẫn đến cái chết có thể xảy ra sớm, do bệnh tật và thiếu sự chăm sóc.

Tiến triển của việc dùng ma túy dẫn đến hậu quả:

Tăng tần suất và tăng liều lượng sử dụng
Chuyển từ hút hít qua chích
Sử dụng các loại ma túy mạnh hơn - phối hợp nhiều loại với nhau

A. TIẾN TRIỂN CỦA SỰ TIÊU THỤ MA TÚY THEO TUỔI:

Đa số các nghiên cứu của nước ngoài ghi nhận sự sử dụng các chất ma túy phụ thuộc với tuổi.

Leselbaum (1984) quan sát thấy trong vòng 5 năm, việc sử dụng các chất ma túy tăng từ 3 đến 5%.

Choquet và ctv.(1985) thấy việc sử dụng ma túy khác nhau theo giới, đối với con trai từ 15 đến 20 tuổi: tăng từ 3 đến 23%, đối với con gái tăng không rõ rệt.

B. THEO SỰ LỰA CHỌN CHẤT MA TÚY.

Các nghiên cứu theo chiều dọc cho thấy đa số các trường hợp bước vào nghiện ngập theo một trình tự thường gặp: Tiêu thụ ma túy bắt đầu bằng rượu vang và bia, sau chuyển sang thuốc lá và rượu mạnh, tiếp đến là các chất ma túy bất hợp pháp khác. (Kandel và Faust, 1975. Donovan và Jessor, 1983, Kandel và Logan, 1984)

Các nghiên cứu này nhấn mạnh vai trò bắt đầu của rượu, thuốc lá và cần sa coi như giai đoạn có ảnh hưởng quan trọng đối với sự tiến triển đến các chất ma túy mạnh hơn. Tuy nhiên cần nhấn mạnh rằng trình tự này không cho phép kết luận rằng dùng các thuốc lá, rượu, bia gây ra việc dùng các chất ma túy bất hợp pháp. Bước leo thang là một quá trình phức tạp có nhiều yếu tố bên trong và bên ngoài can thiệp vào. (Fleming và ctv, 1989)

C. CÁC GIAI ĐOẠN CỦA QUÁ TRÌNH NGHIỆN MA TÚY:

Thông thường đối tượng sử dụng ma túy tiến từ thử rồi cuối cùng bước vào nghiện ngập chất ma túy - có thể tiến dần từ ma túy nhẹ sang ma túy bất hợp pháp ngày càng mạnh.

Việc sử dụng ma túy của đối tượng tiến hành từ giai đoạn thử đến cuối cùng là giai đoạn nghiện như sau:

Giai đoạn thứ 1: là thử
Giai đoạn thứ 2: là sử dụng có lúc và để tiêu khiển trong đó thanh thiếu niên đi tìm hiệu quả gây khoái cảm của ma túy mà không nhận thức được các hậu quả tác hại của ma túy.
Giai đoạn thứ 3: dùng ma túy trở nên đều đặn. Việc tìm kiếm khoái cảm do ma túy gây ra trở thành một băn khoăn thường xuyên trong óc. Độ dung nạp phát triển, sử dụng nhiều chất ma túy cùng một lúc. Đạo đức, tâm lý, xã hội bị suy thoái và có thể xuất hiện các hành vi chống đối xã hội
Giai đoạn thứ 4: sử dụng thường ngày, đối tượng đã mất tự chủ trong sử dụng chất ma túy. Đối tượng sử dụng chất ma túy để giảm cảm giác khó chịu và căng thẳng hơn là để có được trạng thái khoái cảm. Hoạt động tâm lý lúc đó thật sự bị hỗn loạn

Oppenheimer (1987) nhận thấy có thể tránh được sự lạm dụng càng ngày càng nhiều đối với tất cả các loại ma túy và mọi người sử dụng ma túy. Những ai bắt đầu dùng ma túy đều có thể dừng lại mỗi giai đoạn. Thậm chí có thể ngăn lại cả việc sử dụng các chất ma túy dễ gây nghiện nhất.